Sigorta statülerindeki çakışma, çalışma hayatında sık rastladığımız bir durumdur. Sosyal Güvenlik Kurumu, özellikle 4a ve 4b sigortalılık statülerinde 2025/7 sayılı SGK Genelgesi ile yeni bir uygulamaya giderek, 4b zorunlu sigortası bulunan ve aynı anda 4a sigortalılığı 4b statüsünü pasifte tutan sigortalıların ay içerisindeki eksik gün bildirimlerinde, eksik gün kadar 4b prim gün sayısı ve 4b prim borcu yansıtmaya başladı.
01.01.2025’ten itibaren; ay içinde 4/a kapsamında 30 günden az bildiriminiz varsa ve aynı ayda 4/b statünüz (pasifte bekleyen) da bulunuyorsa, eksik gün nedeni ne olursa olsun, kalan günler 4/b üzerinden 30 güne tamamlanır. Sadece çakışan günlere ait 4/b pasifte bekletilir; geri kalan kısım için Bağ-Kur Prim Günü ve Prim Borcu doğabilir. Ay 30 gün kabul edilir; giriş-çıkışlı aylarda parmak hesabı yapılır; ‘artık gün’ kazancı Prime Esas Kazanca eklenir. 2011–2024 için geriye dönük tamamlama yazılı taleple mümkündür.
Sigortalılık statüsü, özellikle 4a ve 4b sgiortalılıkları 01.03.2011 tarihinden beri sigortalılığın tekliği ve sigortalılığın üstünlüğü ilkeleri ile belirleniyor.
Mart 2011 itibarı (6111 sayılı Kanun’un yürürlük tarihi) ile birlikte “çakışan 4/a–4/b statülerinde 4/a’nın esas alınacağı” yönündeki üstünlük kuralı geçerlilik kazanmıştır.
Sigortalılığın tekliği ilkesi (çakışmada hangi statü geçerliliği) uygulama ve esastaki yerini korumakta, üstünlük kuralı bu tekliği hangi statü lehine uygulayacağımızı belirler.
Bazı hallerde sigortalılar, kendi durumlarından dolayı 4b statüsünden zorunluluk kapsamında iken, hizmet akdine dayalı zorunlu 4a çalışmaları devreye girdiğinde, 4b sigortalılıkları işlememekte ve yerine de 4a sigortlaılık bildirimleri geçerlilik kazanmaktadır. 4a statüsü 4b statüsüne üstünlük sağlamakta iken SGK, bu durumda olan ama 4a bildirimlerinde ay içinde fiilen çalışılmamış olan yani eksik gün bildirilen durumlarda 2025/7 sayılı Genelge ile değişiklik getirmiştir.
19.02.2025 tarihli 2025/7 sayılı SGK Genelgesi, 2013/11 sayılı Genelge’de değişiklik yaparak eksik günlerin tamamlanmasına ilişkin çerçeve yeniden belirlenmiştir. Uygulamada, sadece kısmi süreli çalışanlar değil; ay içinde 4/a’da 30 günden az bildirimi olan herkes, aynı ayda 4/b statüsü de varsa bu tamamlama kuralına dahildir.
Yani 4b statüsü pasifte dururken aynı zamanda 4a bildirimi yapılan ay içerisinde herhangi bir eksik gün kodu ile 30 günden az bildirilen hizmet bildirimlerinde, eksik gün kadar 4b sigortalılık statüsü pasiften aktife dönüyor ve sigortalıya prim gün sayısı ve 4b prim borcu çıkartılıyor.
Dayanak (5510 ve Genelge)
- 5510 sayılı Kanun m.4/I-(a)-(b)-(c): Sigortalılık statüleri (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı).
- 5510 sayılı Kanun m.53: Sigortalılık hallerinin birleşmesi/çakışması; aynı anda birden fazla statüde çalışma halinde uygulama sırası.
- SGK 2025/7 sayılı Genelge (19.02.2025): Eksik günlerin 4/b kapsamında 30 güne tamamlanması; parmak hesabı, PEK ve özel haller.
- SGK 2013/11 sayılı Genelge (değiştirilen hükümler): Eski örneklerin kaldırılması ve kısmi süre dışındaki eksik gün nedenlerinin kapsama dahil edilmesi.
Borçlanma, Tamamla!
Daha önceleri, bazı durumlarda sigortalılar ay içerisindeki eksik günlerini SGK’ya borçlanma talebinde bulunarak 30 güne tamamlamakta ve aynı statüden faydalanmaktaydı. SGK’nın 2025/7 sayılı Genelgesi ile borçlanma, tamamla uygulamasına geçiş yapılmış oldu.
Neler Değişti?
- “Eksik gün nedenine bakılmaksızın” ibaresi ile kapsam genişledi (kısmi istihdam, puantaj, ücretsiz izin, ev hizmetleri vb.).
- Birden fazla işyerindeki 4/a günleri toplanarak 30 gün sınırı açıkça vurgulandı; 30’u bulursa 4/b primi yok, altında ise 4/b ile tamamlama var.
- Giriş-çıkışlı aylarda parmak hesabının uygulanacağı; ‘artık gün’ kazançlarının PEK’e ekleneceği netleştirildi. (PEK üst sınır dikkate alınarak.)
- Geriye dönük (2011–2024) tamamlama, sigortalının yazılı talebine bağlandı; talep sonrası vazgeçme mümkün değil.
Uygulamanın Esası
- Ay 30 gün kabul edilir; 4/b günleri 4/a’ya ilave edilerek toplam gün bulunur (toplam 30’u aşamaz).
- Sadece çakışan günlere ait 4/b iptal edilir; eksik kalan günler 4/b ile 30 güne tamamlanır.
- İşe giriş/çıkış var ise parmak hesabı yapılır; ‘artık gün’ kazancı PEK’e eklenir (üst sınır gözetilir).
- Giriş/çıkış yoksa: 4/a ayın 1’inden; 4/b, 4/a’nın bittiği günü izleyen günden başlatılır.
- Kısa vadeli sigorta kollarında hangi kapsamın esas alınacağı m.53’e göre belirlenir (iş kazası vb. haller).
Sigortalılar için Uyarılar
- Ay içinde 4/a günleriniz 30’u bulmuyorsa ve aynı ayda 4/b statünüz varsa, kalan günler için 4/b PRİM BORCU işlemesi olağandır.
- Bu borç “otomatik” doğabilir; e-Devlet/Sicil dökümü ve vergi/oda kayıtlarınızla aynı ayda 4/b durumunu kontrol edin.
- Aynı ayda birden fazla işyerinde 4/a çalışmanız varsa günler toplanır; 30 gün doluyorsa 4/b prim borcu oluşmaz.
- Geriye dönük 2011–2024 eksik aylarınızı tamamlamak için yazılı talep gerekir; talep sonrası vazgeçme yoktur.
- 4/a isteğe bağlı, GSS veya kısmi süre borçlanması ile aynı süreler için ayrıca tamamlama yapılamaz (tamamlama 4/b üzerinden yürür).
Örnekler ve Tablolar
Örnek 1 — 4/b’den 4/a’ya geçiş ve tamamlama (Ocak 2025):
| Tarih Aralığı | Statü | Gün | İşlem |
| 1–7 Ocak | 4/b | 7 | Çakışan gün — iptal edilir |
| 8–17 Ocak | 4/a | 10 | Bildirim yapılmış gün |
| 18–31 Ocak | 4/b | 14 | Eksik günleri 30’a tamamlar |
| TOPLAM | 4/a + 4/b | 30 | Ay 30 gün kabul edilir |
Örnek 2 — İş kazası halinde kapsam (Şubat 2025):
| Tarih Aralığı | Statü | Gün | Açıklama |
| 1–5 Şubat | 4/b | 5 | Öncesindeki eksik süre — 4/b ile tamamlanır |
| 6–15 Şubat | 4/a | 10 | Kaza tarihi esas alınır (m.53 kapsam) |
Örnek 3 — 2022 yılı eksik günlerin 2025’te tamamlama talebi:
| Ay | Eksik Gün Nedeni | 4/a Gün | Tamamlama İşlemi |
| Ocak 2022 | 06-Kısmi istihdam | 8 | 4/b ile 30 güne tamamlanır |
| Şubat 2022 | 07-Puantaj kaydı | 10 | 4/b ile 30 güne tamamlanır |
| Nisan 2022 | 21-Diğer Ücretsiz İzin | 12 | 4/b ile 30 güne tamamlanır |
| Temmuz 2022 | 01-İstirahat | 5 | 4/b ile 30 güne tamamlanır |
Örnek 4 — 41/1-(i) borçlanma talebinin reddi, yerine tamamlama:
| Ay | Durum | Talep | Sonuç |
| Haziran 2023 | 4/a < 30; aynı ayda 4/b faaliyeti var | 41/1-(i) borçlanma | Reddedilir; 4/b ile 30’a tamamlama |
| Temmuz 2023 | 4/a < 30; aynı ayda 4/b faaliyeti var | 41/1-(i) borçlanma | Reddedilir; 4/b ile 30’a tamamlama |
| Ağustos 2023 | 4/a < 30; aynı ayda 4/b faaliyeti var | 41/1-(i) borçlanma | Reddedilir; 4/b ile 30’a tamamlama |
Sonuç
2025/7 sayılı SGK Genelgesi, sigortalılıkta uzun süredir uygulanan “tek statü” ve “üstünlük” ilkelerini korurken, özellikle 4/a statüsünde 30 günden az bildirimi olan sigortalılar için önemli bir değişiklik getiriyor. Artık eksik günler, nedeni ne olursa olsun, pasifte bekleyen 4/b statüsü üzerinden tamamlanacak ve buna bağlı prim borcu doğabilecektir. Bu durum, sigortalıların e-Devlet üzerinden kendi hizmet dökümlerini düzenli takip etmelerini ve aynı ayda 4/b kayıtlarının bulunup bulunmadığını kontrol etmelerini zorunlu hale getiriyor. Yeni düzenleme, geçmiş yıllara dönük tamamlama imkanı da sunduğundan, sigortalıların hak kaybı yaşamamaları için bilinçli hareket etmeleri büyük önem taşıyor.
Kaynakça
- 5510 sayılı Kanun, m.4/I-(a)-(b)-(c), m.53 (Sigortalılık hallerinin birleşmesi/çakışması), m.41, m.79.
- SGK 2025/7 sayılı Genelge — “2013/11 sayılı Genelgede Değişiklik”, Emeklilik Hizmetleri GM, 19.02.2025.
- SGK 2013/11 sayılı Genelge (değiştirilen hükümler).
- Soru ve katkılarınız için yazara, aşağıdaki kanallardan ulaşabilirsiniz:
- LinkedIn: Feti Savran
- X (Twitter): Feti Savran
